Op eigen benen in de relatie
Op eigen benen staan is het vermogen om voor jezelf te zorgen. Ik dacht laat ik daar eens wat over schrijven. Wat begon als één artikel groeide uit tot een serie. Lees als start het basis artikel over op eigen benen staan. In een relatie of niet, daar haal je hopelijk veel inzichten uit. Dit artikel geeft voor veel mensen de startsituatie aan in hun relatie(s). Zoals ik het zie is een natuurlijk groei die van afhankelijkheid naar onafhankelijkheid, en dan (hopelijk) naar de intieme (tantrische) relatie.
Deel 1: de afhankelijkheidsfase (dit artikel).
Part 2: de onafhankelijkheidsfase.
Deel 3: de intieme (tantrische) relatie (komt nog).
Deel 1 – de afhankelijkheidsfase
Op eigen benen staan: een levenslang proces
Op eigen benen staan is het vermogen om voor jezelf te zorgen. Ik schreef er een apart artikel over. Leren op eigen benen staan is een heel proces. In het ideale geval hebben we geleerd om op eigen benen te staan tegen de tijd dat we volwassen worden. Praktisch gezien is dit een levenslang proces, je blijft leren. In deze serie artikelen wil ik meer ingaan op de relationele aspecten van op eigen benen staan.
We worden totaal hulpeloos geboren
Als we geboren worden zijn we volledig hulpeloos en lang nog daarna zijn we totaal afhankelijk van onze ouders en/of verzorgers. De wereld bestaat nog niet, we zijn ons niet eens bewust van ons zelf, laat staan onze afhankelijkheid. Gaandeweg gaan we dat leren. We ontdekken ons eigen lichaam, we ontdekken “moeders”, papa, andere mensen om ons heen. Als baby/kind ontdekken we dat we afhankelijk zijn van die anderen voor al onze primaire levensbehoeften. We ontdekken ook de voorwaardelijkheid van hun bijdrage (liefde). Het effect van lachen of huilen. Het effect van ons handelen. De omgeving reageert op alles wat we (meestal fout) doen.
Gaan de wereld ontdekken, gaan erop uit
Gaandeweg durven we moeders rok los te laten en gaan we steeds verder de wijde wereld in. We kennen nog geen gevaar, kennen nog geen grenzen, denken nog dat alles mogelijk is. Vanuit de veiligheid durven we te ontdekken en met vallen en opstaan leren we. We leren wat mag (nog veilig is) en wat niet. Jonge kinderen leren ook heel snel om gewenst gedrag te vertonen, want onze omgeving kan onze spontaniteit en onbegrensde energie niet aan. We worden “opgevoed”. We worden gedwongen in het gareel.
Ontwikkelen zelfvertrouwen (of niet)
Als het allemaal goed gaat groei je op in een veilige omgeving en word je gesteund in je ontwikkeling. Het is een balans tussen de veiligheid van het bekende (moeders rok) en het ontdekken van de wereld. Met steun van de verzorgers wordt een veilige bedding geschapen. Daar vanuit durven, uitproberen en daar in slagen geeft je zelfvertrouwen. Vanuit dat groeiende zelfvertrouwen kan je weer verder ontdekken, zelfstandiger worden.
Bepalen onze kernovertuiging: Ik kan het (niet)!
Ik heb het nog nooit gedaan, ik denk dat ik het wel kan! Dat is zelfvertrouwen! Het is o zo belangrijk voor ontwikkeling en je positie in de wereld. Ik kan het! Zonder deze kernovertuiging blijf je (emotioneel) afhankelijk van anderen want “jij” kan het niet. Als dit zich ontwikkelt tot een vaste (kind)overtuiging, blijf je daar de rest van je leven last van hebben (van afhankelijk). Dus werk aan je zelfvertrouwen. Check je (kind)overtuigingen. Ik ben oké, ik kan het, ik hou van mij! Je zorgt dan uiteindelijk zelf voor een veilige bedding en moedigt je eigen initiatief aan.
Verkrijgen een zelfbeeld
Tijdens de eerste zeven jaar van je leven ontwikkel je de meeste (kind)overtuigingen. Je zelfvertrouwen, je eigenwaarde, je blik op mannen/vrouwen/relaties krijgt vorm. Je zelfbeeld (zelfliefde) ontstaat. Ben ik het waard? Ben ik oké? Zelfs in een gelukkige jeugd zijn er ook pijnlijke ervaringen. Veelal horen we alleen de negatieve aspecten (wat er niet goed is). Jeugdtrauma’s ontstaan gemakkelijk en zetten zich vast. Je zelfbeeld is cruciaal mbt op je eigen benen staan.
Verkrijgen een wereldbeeld
Je wereldbeeld vormt zich. Is de wereld een veilig of onveilige wereld? Is het leven een gevecht of mag/kan je ervan genieten? Al dit soort overtuiging “branden in”. Je verkrijgt kennis, ervaring, eigen inzichten, visie, normen waarden, doelen. Je wereldbeeld is echter zeer gekleurd. De wereld bestaat niet, er is slechts wat jij er van maakt. Doemdenkers zien de wereld ten gronde gaan. Optimisten zien het allemaal positief in. Hoe ben jij gebakken?
Leren de kernwaarden van een relatie
Wat relaties betreft is de situatie van je ouders / verzorgers cruciaal. Kinderen kopiëren het relatiebeeld wat hierin leidend is. Pfff er zijn nog zoveel (voor)oordelen. Het “zwakke geslacht” is een zeer bekende. Onzin of waar? Het beeld wat je van mannen en vrouwen hebt projecteer je op/in je eigen relatie(s). Van jongs af aan word je gevoed met de denkbeelden van je omgeving. Duizenden overtuigingen en rolpatronen zetten zich in je conditionering vast. Ken jij ze van jezelf?
En bereiken onze startsituatie
Wat we kunnen is veelal bepaald door wat we geleerd hebben. Hoe goed we op eigen benen kunnen staan is afhankelijk van onze verstandelijke, lichamelijke, emotionele vermogens en overtuigingen. De meeste mensen hebben leren praten en lopen. Als je niet gezond, mobiel, communicabel bent blijf je erg afhankelijk van anderen. Met een krachtig positief zelfbeeld (zelfliefde) sta je al snel op eigen benen. Je relatie- en wereldbeeld is bepalend voor je startsituatie. Hoe je gebakken bent bepaald je startsituatie.
Start scenario: afhankelijk in de relatie
Opvoeding: klassieke man/vrouw patroon
Het is 2020 maar de kracht van historie is nog steeds voelbaar. Generaties lang hebben man en vrouw in een klassieke afhankelijkheidsrelatie geleefd. De rollen van man en vrouw zijn strak vastgelegd. Door opvoeding en internalisatie wordt de kern van dit patroon nog steeds doorgegeven. Kinderen kopiëren het gedrag en de waarden/normen/overtuigingen van hun ouders/verzorgers. Zelfs als het wereldbeeld 180 graden is omgedraaid, zijn de klassieke kernwaarden mbt het man/vrouw beeld diep ingesleten. Hoewel er al zat uitzonderingen zijn, starten relaties daarom toch vaak nog vanuit man/vrouw afhankelijkheid (ook in homo relaties). In de film Titanic zit de beroemde uitspraak: “You complete me”, ofwel jij vult me aan. Een klassieke afhankelijkheids- start.
Vlucht uit huis, in een relatie
Hoewel dat vanuit financieel oogpunt steeds lastiger wordt, vluchten veel jongeren het huis uit. De generatiekloof maakt samenleven met de ouders soms heel lastig omdat de verschillen (te) groot zijn. “Thuis mag ik niks, kan ik niet mijn ding doen”. Slechts weinig jongeren kunnen echter dan al op eigen benen staan en worden dan dus afhankelijk van anderen. Samenwonen met een vriendje of vriendin is veelal de oplossing (ontsnappingsroute), maar dan ben je ook wel direct aan elkaar opgehangen (afhankelijk).
De angst om alleen te zijn
Onze ouders leren ons heel veel, maar ze leren ons meestal niet dat “alleen zijn” heerlijk is. Waarom niet? Ze weten het zelf niet. Ze zijn meestal zelf ook nooit alleen geweest. We hebben absoluut niet geleerd alleen te zijn. En als we dan alleen zijn voelen we ons natuurlijk niet happy (ongemakkelijk). Na een paar dagen komen de muren op ons af! We gaan allerlei dingen doen (als afleiding), maar het helpt niet… De angst om alleen te zijn slaat vroeg of laat toe en per direct zoeken we dan anderen op en/of vluchten we in een romantische relatie. We gaan dan relaties aan vanuit behoeftigheid. Eenzaamheid creëert afhankelijkheid want we weten dat we niet alleen kunnen en -daarom- willen zijn.
O die hormonen
Er is nog een biologische reden voor afhankelijkheid als start scenario voor relaties. Biologisch gezien zitten we (mannen/vrouwen) zo in elkaar dat we elkaar nodig hebben en opzoeken. Jonge mannen zijn (in 99% van de gevallen) net hormoon balen en super op zoek naar seks. Jonge vrouwen hebben meestal ook die biologische klok en de voortplantingsdrang. Ze zoeken dan de “macho man”, die man met het sterkste zaad. Beetje gestileerd natuurlijk, maar als gevolg creëert de biologische imprint een sterke afhankelijkheid in de relatie. Jonge mannen zijn super behoeftig en doen alles voor seks. Jonge vrouwen hebben vaak een laag zelfbeeld/zelfvertrouwen en zoeken veiligheid/liefde. En zo ontstaat een levendige uitwisseling (dating scene). Liefde/aandacht voor seks, seks voor liefde.
Samen sterk
“You complete me”. De ander heeft iets wat wij denken niet te hebben. In een afhankelijkheidsrelatie vul je elkaar aan. Het is een soort taakverdeling maar dan in kernkwaliteiten. De één (man) werkt, zorgt voor het geld. De ander (vrouw) zorgt dat alles blijft draaien in huis (en de relatie). Financiële zekerheid voor geborgenheid. Ratio aangevuld met intuïtie. Focus en daadkracht aangevuld met warmte en gevoel. Samen loopt het allemaal prima. Het complete pakket kan echter niet ingevuld worden zonder de ander. Je bent op elkaar aangewezen, je kunt niet zonder, kortom afhankelijkheid in de relatie.
Voorbeelden van afhankelijkheid: Hoe beïnvloeding werkt
Overpoweren
De fysieke aanwezigheid / mentale kracht van een partner kan afhankelijkheid in de hand werken. Het had als kind geen zin je te verzetten (vechten/vluchten) tegen je ouders. Als in je relatie ook het recht van de sterkste geldt, word je al gauw (opnieuw) afhankelijk van je partner. Voor jezelf opkomen is nog niet zo makkelijk en het is o zo makkelijk om terug te vallen in het oude patroon (bevriezen). Het recht van de sterkste kan letterlijk fysiek zijn, maar ook mentaal. Whaaa je partner kan het altijd zo goed vertellen.
Energetische kracht kan ook overpoweren in plaats van empoweren. De positieve kracht van “goed in je vel zitten”, in je kracht staan wordt te veel gericht op het “ik” en niet op “wij”. Eén van de partners zorgt dan prima voor zichzelf en de andere partner moet maar mee, bungelt er maar bij. Het evenwicht in de relatie is zoek, zich soms zelfs uitend in manipulatie en intimidatie. Dit is ook wat “loversboys” doen.
Bindings- en verlatingsangst
Er zijn hele boeken over geschreven. Ik verwijs graag naar Liefdesbang van Hannah Cuppen. Het bovenstaande lijkt veel op het gedrag van (de man met) bindingsangst. Degene met verlatingsangst is ook afhankelijk. De zoektocht naar liefde (bevestiging) doet afhankelijkheid ontstaan. Vanuit verlatingsangst wordt ALLES gedaan om de relatie maar in stand te houden. Pleasen, verzorgen, opofferen is aan de orde van de dag. Alles voor de goede vrede. Vaak ook vanuit de opvoeding – want zo hoort het toch?
De pijn van de afhankelijkheidsrelatie
Heel veel mensen leven in een afhankelijkheidsrelatie en zijn gelukkig met hun leven. Ik heb ook geen oordeel op de afhankelijkheidsrelatie. Er hoeft helemaal niets te veranderen. Het is een vrije keuze. Elke relatie, dus ook de afhankelijkheidsrelatie, heeft heel veel voordelen. Relateren is FIJN! De keerzijde is er echter ook: pijn. Fijn en pijn horen bij het leven, zijn dus onvermijdelijk. En toch? Als je pijn hebt, is het dan niet “verstandig” er wat aan te doen? Als jij je (spiritueel) wilt ontwikkelen is het dan niet gewenst dat je kijkt naar de bron van de pijn? Vandaar deze paragraaf: de pijn van de afhankelijkheidsrelatie. Ter reflectie twee belangrijke pijnsoorten en een niet limitatieve opsomming van oorzaken.
Gebrek aan vrijheid
In de afhankelijkheidsrelatie bestaan vele beperking. Daardoor kan de pijn ontstaan van “het niet ten volle leven”. Weten dat er nog zoveel meer in jezelf zit wat (nog) niet geleefd kan worden. Wat geleefd WIL worden. Als een zaadje dat ontkiemt is maar niet mag groeien! Dat doet pijn! Beperkingen/regels die niet (meer) bij je passen, de relatie als knellend harnas. Verlangens en behoeftes die niet vervuld worden. De pijn van je gevangen voelen, jezelf verloren zijn in de relatie.
Gebrek aan verbondenheid
Je zou kunnen zeggen dat iedereen primair met/vanuit zichzelf bezig is. Dit is niet erg, maar gaat wel pijn doen als het in de relatie bij je partner (jezelf) alleen maar om zichzelf (jezelf) gaat. Samen zijn is een liefdevol proces, een heerlijk uitwisseling (balans) van geven en ontvangen. Egoïsme is eenzijdig, stelt eisen, heeft de focus op krijgen, bezitten en gebruiken. Dat staat intieme verbinding giga in de weg. Niets doet zo’n pijn als je “gebruiksobject” voelen. Zonder verbinding, zonder intimiteit voel je je ook gewoon eenzaam in de relatie. De pijn van afgescheiden zijn.
De pijn van afhankelijkheid
- Behoeftigheid is geen fijn gevoel (bedelen).
- Afhankelijkheid maakt onmachtig (geen kant op kunnen).
- Zonder keuze mogelijkheid voel je je al snel gevangen (slachtoffer).
- Er is geen ruimte voor het delen / realiseren van de eigen verlangens.
- De pijn van het recht van de sterkste.
- De pijn van moeten doen wat er gezegd wordt, manipulatie, misbruik.
- De uiteindelijke knelpijn van vaste patronen, rigide regels (van een ander).
- De pijn van (allebei) toch weer niet krijgen waar je zo naar verlangt (dubbele bedelaar).
- De pijn bij het (tijdelijk) wegvallen van de partner (ziekte/dood/scheiding).
Als ik het bovenstaande sterk samenvat dan gaat het in de kern om de pijn van de angst voor de pijn van afwijzing. Afwijzing is zooo pijnlijk. Ik ben niet goed genoeg… Ik doe het weer niet goed… AUW!!! In de afhankelijkheidsrelatie leggen de partners de verantwoordelijkheid voor hun geluk (mede) bij de partner. Daar wringt het, dáár start de pijn. Mag ik zijn zoals ik ben? Mag ik doen wat ik doe? In de afhankelijkheidsrelatie ligt het antwoord mede bij de ander. Bij de onafhankelijkheidsfase ligt het helemaal bij jezelf. In de intieme (tantrische) relatie zorg je niet alleen voor jezelf, maar ook voor de ander, zorg je ook voor samen. Dáár ligt een groot verschil.
Wat er (uiteindelijk) gebeurt
Er zijn ongelofelijk veel manieren waarop een afhankelijkheidsrelatie zich kan ontwikkelen. Iedere relatie is uniek. Toch een paar zeer beknopte scenario’s.
De relatie eindigt
In goed overleg
Wat er (uiteindelijk) gebeurt is dat het gaat wringen in de relatie. Allebei of één van beide partners voelt zich niet meer thuis in de relatie. De pijn weegt niet (meer) op tegen het fijne. Wil ik nog 30 jaar zo verder leven? Bij een negatief antwoord is het zoeken naar opties. Persoonlijke ontwikkeling is hiervan de oorzaak of krijgt een boost. Verandering binnen de relatie is mogelijk maar dat gebeurt meestal niet. Partners groeien vaak uit elkaar (er is onvoldoende match meer) of het tempo verschilt. Partners zoeken en gaan uiteindelijk hun eigen weg (of richting een onafhankelijkheidsrelatie). Gelukkig kan “scheiden” in dit soort situaties in goed overleg. Een liefdevol einde misschien zelfs.
Of met veel pijn en frustratie
Het kan ook zijn dat er in de relatie een zeer eenzijdige machtsbalans ontstaat – bv de ouderwetse taakverdeling (het recht van de aanrecht). Die onbalans gaat van kwaad tot erger, de situatie wordt onveilig. Iemand moet ergens grenzen stellen/bewaken. Helaas gebeurt dat onvoldoende en maatschappelijk grensoverschrijdend gedrag (intimidatie / manipulatie / misbruik) ligt op de loer. Angst, frustratie, verdriet, ongeluk is het gevolg. Klagen, slachtofferschap, de grote boze wereld volgt. Uiteindelijk is het genoeg. De relatie klapt (en het begint allemaal opnieuw).
De relatie kabbelt voort
Veel relaties blijven ook in stand. Men neemt genoegen met de situatie die (materieel) niet eens zo slecht hoeft te zijn. Zoals gezegd de afhankelijkheidsrelatie heeft ook veel voordelen. Voldoende is goed genoeg en wat niet klopt… nou dat stoppen we diep weg. Happy in de relatie? Dat kan maar is meestal niet het geval. Er wordt gedroomd over een mooiere toekomst maar er worden geen stappen zetten. Partners zijn niet tevreden (klagen) over het hier en nu maar veranderen zelf niets. Samen oud worden, misschien wel als een soort broer en zus. In dat geval is de romantiek/verbinding weg gevallen en is het een praktische taakverdeling geworden. Een soort overgang naar een emotionele onafhankelijkheidsrelatie.
Happiness happens if you fit with your life
De relatie ontwikkelt zich
Als de afhankelijkheidsrelatie wringt kan er ruimte komen voor persoonlijke ontwikkeling. De meeste veranderingen zijn ontstaan door “ellendige dalperiodes” en achteraf kan men dat veelal goed zien. De relatie kan zich ontwikkelen van afhankelijk naar (een mix van) onafhankelijk. E.e.a. is het gevolg van de ontwikkeling van de partners. Die maken zich los, groeien, worden onafhankelijker. En zo wordt de volgende fase in relatiewereld bereikt: de onafhankelijkheidsrelatie.
Gewetensvragen
Hieronder een paar vragen die je kunnen helpen te bepalen hoe afhankelijk jij bent in je relatie. Er is geen goed of fout. Iedereen is afhankelijk van anderen, je bent dus ook altijd afhankelijk in je relatie. No worries! De vraag is of jij voldoende op je eigen benen staat c.q. kunt staan.
- Hoe groot / sterk is jouw zelfvertrouwen. Je eigenwaarde?
- Weet jij wat je wel en niet wilt ? Durf je grenzen te stellen (risico te nemen)?
- Heb je voldoende zelfstandig inkomen? Kan je überhaupt alleen wonen?
- Ben jij wel eens een periode alleen (geweest)?
- Zijn er veel dagelijks/periodiek voorkomende dingen die je niet zelf kunt?
- Durf jij lastige beslissingen te nemen?
- Geef jij vaak je partner (anderen) de schuld van je ongeluk?
- Ben jij een meester in het onderdrukken van je hartverlangens (behoeftes)?
- Hoe goed kan jij dealen met (relationele) onzekerheid?
- Ben jij reddeloos verloren zonder je partner?
- Hoe is gesteld met de fijn en pijn situatie?
Lees hier ook de contra-indicaties van op eigen benen staan.
Hoe nu verder?
Lees verder
Deel 2: De onafhankelijks relatie
Deel 3: De intieme (tantrische) relatie (binnenkort)
Zet zelf stappen
In 7 stappen naar zelfvertrouwen
Bewust van angst
De kracht van overtuigingen
Cursus Secrets for Lovers
Ontdek de geheimen van je relatie
Ontdek de onbetreden, onontdekte paden, de geheimen voor een liefdevollere, vervullende relatie. De geheimen, die jullie zullen helpen je relatie te verdiepen, dichter bij elkaar te komen dan ooit te voren.
Geniet van nieuwe intimiteitsvormen
Verdiep je relatie met nieuwe intimiteitsvormen. Als je elkaar nog maar net kent, maar ook als je al lang bij elkaar bent en elkaar denkt te “kennen”, is er nog zoveel te ontdekken.
Aarzel niet en Begin nu gelijk.
Op eigen benen in de relatie, powered by Satori en Solana